Algemeen

De mythe van schuld

Het maatschappelijk en historiografische debat verloopt in uitersten. Zo wordt de ene keer de mythe van onschuld bepleit en de andere keer juist het tegenovergestelde: de mythe van de schuldige omstanders. Deze uitersten doen geen recht aan de complexe historische werkelijkheid. In het onderwijs en in educatief lesmateriaal wordt gezocht naar een middenweg, maar het begrippenkader is verouderd en te beperkt voor een genuanceerde oordeelsvorming. Daarnaast zien we dat de nadruk op multiperspectiviteit en het beperkte begrippenkader kunnen leiden tot nivellering.

Lees verder »
2 reacties

De mythe van onschuld

Als je wilt weten hoe in Nederland het eigen aandeel in de Holocaust wordt weergegeven in het publieke domein, is het interessant om te kijken naar geschiedenisschoolboeken. In de ‘educatieve herinnering’ sijpelt door hoe Nederland reflecteert op de oorlogstijd.
Opvallend is dat het aandeel van Nederlanders (overheden, instellingen en bedrijven) in de uitvoering van de Holocaust onderbelicht blijft. Dit sluit aan bij de kritiek van historicus Houwink ten Cate op de serie De Joodse Raad.

Lees verder »
4 reacties

Bevrijding

Het idee dat wie de waarheid kent, bevrijd zal worden, is al zo oud als de bijbel. Het is een gedachte die we vaak terugzien in onze omgang met het verleden. Het valt vooral op als het om verwerking gaat van pijnlijke collectieve geschiedenissen. Het uitgangspunt is dat we eerst de feiten onder ogen moeten zien, om vervolgens tot acceptatie en verzoening te kunnen komen. Maar werkt dat echt zo?

Lees verder »
2 reacties

Het Verzetsmuseum en ons ongemak

Het verzetsmuseum heeft het woord ‘verzetsheld’ niet geschrapt: het museum heeft het nooit gebruikt. Misverstanden worden in een tijd van dagelijkse ophef op sociale media snel waarheden. Naast verontwaardiging over wat zogenaamd niet gezegd kan

Lees verder »
9 reacties

Een beter ik

Gerard Fieret was als kunstenaar op zoek naar zichzelf en zijn medium. Hij probeerde verschillende kunstvormen uit: tekeningen, poëzie. Maar door zijn ontdekking van de fotografie stopte Fieret daar allemaal mee.

Lees verder »
Geen reacties

Onze daders

Zo’n 33 propagandafilms van de NSB zijn online beschikbaar gesteld voor onderzoek. Ik ging naar het Instituut voor Beeld en Geluid voor een bijeenkomst. Experts gaven toelichting op de keuze om deze films vrij te geven. Een

Lees verder »
1 reactie

Het kwaad is altijd de ander

Dit is een verkorte versie van de lezing die ik heb gehouden op 26 april 2018 tijdens het congres van het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap (KNHG) dat als thema had: Denkend aan Nederland…. Erfgoed, canon en nationale identiteit in politiek, onderwijs en media.

Lees verder »
6 reacties

Verkiezingstijd

Twee jaar na het grote succes van de NSB bij de Statenverkiezingen mogen de kiezers opnieuw naar de stembus. Ditmaal voor de Tweede Kamer. Alle partijen vrezen nu voor een grote zetelwinst voor de fascistische

Lees verder »
Geen reacties

Herdenken

“Kom mama, naar de stoelen!”, roept mijn dochter. Ze rent voor me uit, over het Rabbijn Maarssenplein in het centrum van Den Haag. In wat vroeger de Joodse buurt was. We komen hier vaak. In

Lees verder »
Geen reacties